Nhà lưu niệm 90 Thợ Nhuộm

01/01/2022

Nhà số 90 phố Thợ Nhuộm nằm ngay góc ngã tư phố Thợ Nhuộm – Quang Trung, thuộc phường Trần Hung Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, là nơi làm việc của Trung uơng Đảng lâm thời, nơi đồng chí Trần Phú viết dự thảo Luận cương Chính trị (từ tháng 4 đến tháng 9 năm 1930).

Mùa xuân 1927, đồng chí Trần Phú được cử sang Liên Xô học trường Đại học Phương Đông. Sau khi học xong, đồng chí xin về nước hoạt động. Tháng 4/1930, đồng chí về đến cảng Hải Phòng, sau đó về Hà Nội, được đồng chí Trịnh Đình củu đưa về ờ nhà số 47 phố Trần Nhân Tông, rồi chuyển về số 4 Hàng Rươi. Trước sự săn lùng gắt gao của bọn mật thám, Trung ương đã có một quyết định táo bạo: lấy nhà số 90 phố Bòng Nhuộm (nay là phố Thợ Nhuộm), nhà của Đuyô (Duot), một tẽn cõng chức cao cấp làm thanh tra tài chính thuộc Phủ Toàn quyền Đông Dương làm nơi ờ và làm việc của đồng chí Trần Phú.

Đồng chí Trần Phú được bố trí ờ căn buồng xép, chì vừa đủ kê một tấm phản. Căn buồng có một cửa sổ nhỏ cuốn vòm trông ra phố Quang Trung, cách hè phố một rặng cây râm bụt và hàng rào sắt.

Nhũng ngày sống tại căn phòng trong tầng hầm này, đồng chí Trần Phú đã có nhiều cuộc gặp gỡ, trao đổi với các đồng chí trong Trung ương. Tại đây, vào tháng 7/1930 đã tổ chúc Hội nghị Ban thường vụ Trung ương Đảng lâm thời gồm các đồng chí Trinh Đình củn, Nguyễn Phong sắc, Nguyễn Đúc cảnh, Trần Văn Lan và Trần Phú.

Vào khoảng tháng 9/1930, đồng chí Trần Phú sang Thượng Hải (Trung Quốc) để báo cáo với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về tình hình trong nuớc và xin chỉ thị về bản dự thảo luận cương. Đồng chí Nguyễn Ái Quốc và các đồng chí ở Hương cảng đã góp ý kiến sửa chữa bản dự thảo trước khi đua ra thông qua ở Hội nghị lần thứ nhất của Trung ương Đảng (10/1930). Luận cương chính trị của Đảng năm 1930 với tên đầy đủ là Luận cương Cách mạng tư sản dân quyền là sản phẩm của trí tuệ tập thế, trong đó có phần đóng góp quan trọng của đồng chí Trần Phú. Tại di tích 90 phố Thợ Nhuộm, mọi tư liệu, hình ảnh, hiện vật liên quan đến sự kiện lịch sử đồng chí Trần Phú viết dựthảo Luận cương Chính trị đã được thẩm tra, sưu tầm và phục chế, bảo đảm tính khoa học, trung thực, khách quan. Trong căn hầm lịch sử còn trung bày 2 tấm phản gỗ là bàn làm việc của đồng chí Trần Phú và của các đồng chí Trung ương đến làm việc, bộ quần áo (áo dài thâm, quần trắng, khăn xếp) của đồng chí Trần Phú khi đi ra ngoài, các giấy tờ tài liệu liên quan đến đồng chí Trần Phú. Năm 1980, nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập Đảng, tại đây đã khánh thành bức tượng đồng chí Trần Phú bằng đồng, cao 0,60m, đặt trên bệ đá cao l,5m, xây dựng ở phía trong di tích. Di tích lưu niệm 90 phố Thợ Nhuộm hiện nay do Ban quản lý di tích danh thắng Hà Nội (đóng trụ sở tại đây) trực tiếp quản lý. Di tích mở cửa cho khách tham quan nhưng chủ yếu chỉ trong những ngày kỷ niệm ngày thành lập Đảng và về đồng chí Trần Phú.